In ‘Huizen met een ziel’ beschrijven Jos Pouls en Henk Thiesen panden in Peel en Maas, die een boeiend historisch verhaal vertellen. Dat verhaal kan te maken hebben met een bijzondere functie of omdat het pand werd bewoond door bijzondere bewoners. Het hoeven geen imponerende ‘monumenten’ te zijn met veel hardsteen, hoge daken of een grote tuin eromheen. Dat laatste geldt helemaal voor het pandje dat we deze week bespreken. Het ligt aan de Hulsweg in Beringe, losjes in het veld, en luistert naar de naam pruus-huuske. Bescheidener kan haast niet, want zonder achtergrondkennis zou je denken dat het een verlaten kippenhok is en ga je er achteloos aan voorbij. Echter, dat wordt geheel anders als je het verhaal erachter kent.
De naam ‘pruus-huuske’ duidt er al direct op dat het pandje ‘iets met Duitsers’ te maken moet hebben. Het werd in 1941 door de bezetter gebouwd als een zogenaamd Wehrmacht-huisje op grond van de familie Simons, die vlakbij woonde in een boerderij. Zes soldaten konden erin worden gehuisvest, die het ernaast opgestelde zoeklicht moesten bedienen. Zoals alle Wehrmacht-huisjes mat het ongeveer 8 bij 5 meter en telde het vier ruimten: een gang, een keukentje, een kleine woonkamer en een slaapkamertje. Een echt huis was het duidelijk niet.
Duitse luchtverdediging
Het zoeklicht maakte onderdeel uit van de grote, Duitse luchtverdedigingslinie die liep vanaf Denemarken tot Zwitserland. Het gevaar van de geallieerden kwam immers niet over de grond, maar door de lucht. Vanaf 1942 vlogen er - meestal ’s nachts - complete luchtvloten over onze gemeente om de centra van de Duitse wapenindustrie te bombarderen. Meedogenloos. Oude mensen die het nog hebben meegemaakt, herinneren zich het nachtelijke geroezemoes hoog in de lucht als gisteren. Ook hoe ze dan hun duim met een glimlach omhoogstaken.
Met behulp van een hele serie felle zoeklichten probeerden de Duitsers de geallieerde bommenwerpers in de lucht te ‘vangen’ waarna ze konden worden afgeschoten. Ook stegen Duitse vliegtuigen dan op vanaf het grote vliegveld bij Venlo om ze neer te halen. Diverse crashes waren daarvan het gevolg. In en rond Peel en Maas lagen diverse Wehrmacht-huisjes. Allemaal vertellen ze het verhaal van de luchtoorlog boven de Peel. De meeste werden na de oorlog afgebroken, maar toch zijn ze her en der nog in onze streek te vinden. In Someren-Heide en Nunhem werden ze recent zelfs compleet gerestaureerd om de herinnering aan de oorlog levend te houden. Daar zijn ze ook de spin in het web van de diverse crash-monumenten in de omgeving.
Noodwoning
De naam pruus-huuske werd gegeven door buurtbewoners. Al in 1943 verloor het huisje zijn militaire functie, waarna het werd gebruikt als noodwoning door Anton Populier en zijn echtgenote. Hoewel er ook plannen waren voor sloop, liep die woonfunctie door tot ver na de bevrijding. Er heerste toen enorme woningnood. Veel gezinnen woonden in kippenhokken en schuren. Nadat de familie Populier in 1948 was vertrokken naar Meijel, werd de piepkleine woning het thuis van het gezinnetje van Willem Janssen uit Grashoek. Dat gezin bleef hier wonen tot 20 oktober 1953, toen is het verhuisd naar de Peelstraat. Vervolgens kwam de familie Van Rijssel uit Egchel hier wonen tot eind december 1954. Zij werd in maart 1955 opgevolgd door het gezin van Sef van den Beucken bestaande uit zes personen. In september van het genoemd jaar vertrokken zij naar de Steenstraat in Panningen. Laatste bewoners was de familie Flos, die het pruus-huuske bewoonde van oktober 1955 tot en met juli 1957. Daarna werd het pandje een schuur. In het interieur zijn nog de sporen van de woonfunctie te zien. In de buitenmuren kan men nog goed zien waar de oorspronkelijke ramen hebben gezeten.
Tekst: Henk Thiesen en Jos Pouls
