In de serie ‘Huizen met een ziel’ beschrijven Jos Pouls en Henk Thiesen panden in Peel en Maas, die een boeiend historisch verhaal vertellen. Dat verhaal kan te maken hebben met een bijzondere functie of omdat het pand werd bewoond door bijzondere bewoners. Hoge ouderdom of een indrukwekkend uiterlijk zijn geen criteria. Kastelen of monumentale kerken komen in deze rubriek dus niet aan de orde. Deze week zoomen we in op zowel één van de lelijkste als meest fascinerende panden in de gemeente: de zogenaamde oude kapel in Kessel-Eik.
Het totaal vervallen gebouwtje ligt op ruim 100 meter afstand van de Maas aan de kruising van - toepasselijk - Maasstraat en Haagweg. Die Maasstraat loopt direct naar de Maas waar vroeger een voetveer lag voor de overtocht naar Beesel. De Haagweg is mogelijk heel oud. Heel lang geleden liep hier een Romeinse weg. Vlakbij lag een kleine, Romeinse villa en ook zijn in deze streek veel meer vondsten gedaan die erop wijzen dat de Romeinen al 2.000 jaar geleden wisten dat zich hier goede grond bevond. Tot voor enkele decennia was ‘de oude kapel’ in gebruik als koeienstal. De stal was toen in bezit van de familie Peeters die boerde op de vlakbij gelegen Noltissenhof. De oude kapel – zoals het gebouwtje in de volksmond wordt genoemd – is nog steeds in hun bezit.
Tot medio jaren zestig lag er nog een dak op en stonden alle muren nog overeind. Het muurwerk boven de fundering is tot een hoogte van ongeveer 75 cm gemaakt van diverse soorten keien en hardsteen. De maten zijn 12,5 bij 6,5 meter. Het gebouw heeft een rechthoekige plattegrond met aan de oostzijde een driezijdige afsluiting wat suggereert dat het om een kapel gaat. De muren bevatten diverse scheuren. Naast de invloeden van weer en wind, vormt een pal op de noordmuur groeiende boom een directe bedreiging. De oorsprong van het pand is in mist gehuld. Het gebouw zou dateren uit de zeventiende eeuw, maar waarschijnlijk is het (veel) ouder.
Huis van God
Gezien de oorspronkelijke functie past dit ‘huis van God’ perfect in deze serie. Deze ooit ongetwijfeld zeer fraaie veldkapel moet immers doordrenkt zijn geweest met ‘bezieling’. Voorlopig denken we dat het pand gebouwd is door de adellijke eigenaar van de omringende pachthoven. De bewoners daarvan konden hier hun religieuze plichten vervullen. Mogelijk is er al in de zeventiende eeuw, toen onze streken werden geteisterd door oorlogen en rondtrekkende troepen, een einde gekomen aan de kapelfunctie en werd het toen een schuur of stal. Religieuze sporen ontbreken momenteel helemaal.
De huidige toestand van ‘de oude kapel’ is volgens velen die hier wandelen of fietsen een doorn in het oog. Ook veel inwoners van Kessel-Eik vinden het jammer dat het gebouwtje er zo vervallen bijligt. En dan te weten dat het hier gaat om een rijksmonument. Toch gloort er hoop op verbetering. Op dit moment bezint de eigenaar van het pand - Marcel Peeters van de Nollissenhof - zich namelijk op een nieuwe bestemming. Om die te realiseren zal een ingrijpende restauratie van de ruïne nodig zijn. Voordat daarmee kan worden gestart, zal echter nog gedegen overleg nodig zijn met instanties als de gemeente en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Maar het is vooral prima als er nu eindelijk een begin wordt gemaakt om dit ‘Huis van God’ te herstellen in oude luister. Dat de aanvankelijke religieuze functie wordt opgegeven is enerzijds jammer, maar anderzijds is behoud van dit zeer bijzondere pand toch het belangrijkste. Dit in combinatie met de herinrichting van de directe omgeving met passend groen, en Kessel-Eik heeft dan eindelijk zijn historische parel terug.
Tekst: Jos Pouls en Henk Thiesen
